-->
Evropa, kjo hapësirë gjeografike prej dhjetë milionë kilometrash katrorë, e lidhur në skaj të vet me Azinë e pamatë, është trevnaja historike ku, prej shekujsh jetojnë popuj me gjuhë e zakone nga më të ndryshmit. Në Evropë, gjashtë dhjetëvjetsha më parë, një duzinë vendesh, si dymbëdhjetë “apostujt”, vendosën të bashkonin punën, pasuritë, tregjet dhe, me kalimin e kohës, numuri i tyre erdhi duke u rritur.
Evropianët i lidh historia dhe ekonomia, por Evropa është, gjithashtu, një vullnet i përbashkët, një shpresë, një ëndërr miqësie, një “zbulim”. Evropa e begatisë ka qënë dhe mbetet një ide përherë e re. Pavarësisht nga gjuhët e ndryshme, Evropa po përshfaq një kulturë me themele të përbashkët. Në këtë gadishull, që thirret edhe Kontinenti i Vjetër, janë ndeshur iberikët, ilirët, keltët, pellazgët, latinët, helenët, gjermanët, sllavët, hunët, mongolët, turqit, finlandezët etj. Pasardhësit e sotëm të tyre nuk duan të përplasen më, por të bashkohen, të ndërdëgjohen, të ndërzbulohen.
Prej një kohe të gjatë, shumë kohë para politikanëve, arti dhe kultura kanë kaptuar kufijtë. Doradorës, këta të fundit po shpërbëhen krejt dhe Evropa po bëhet hapësira e jetës sonë të përbashkët. Të gjithë evropianët, të ngjizur nga një e shkuar historike e përbashkët, po dëshmojmë se kanë të njëjtin fat.
Por Evropa e Bashkuar nuk është kurrsesi e njëtrajtëshme. Duke ligjëruar në gjuhën e vet, poetët e Evropës vërtet ngjizin kulturën e saj, por duke ruajtur autenticitetin e kombit përkatës që përfaqësojnë, nga gjiri i të cilit kanë dalë. Pra, në mund të shpreheshim kështu: shtetet do të shpërbëhen, por jo edhe kombet!
Evropa e poezisë nuk ka fuqinë “fizike” të Evropës së industrisë, të bankave, të tregtisë, të financave; por, bashkë me të është Evropa e kulturës ajo që mbart shpresat tona. Evropa shpirtërore. Përmes saj, ne evropianët bëhemi edhe qytetarë të botës.
Duke filluar që sot, heraherës do të shpalosim vlera poetike të trashëgimisë së pashtershme evropiane.
Viktor Hygo
(1802-1885)
Duke mbjellë rrapin e Shteteve të Bashkuara të Evropës
(En plantant le chêne des Ėtas-Unis d’Europe)
O natyrë, është fjala të ngjizim një drufrutor vigan,
Të gjallë si e sotmja, të fuqishëm si e nesërmja prore,
Që me gjethet, shtatin e trajtën e vet fort ngjan
Me rritjen e gjinisë njerëzore!
Është fjala të ndërtojmë një rrap me krahë pambarim,
Një rrap të madh, që me trungun e vet gjithënyjor
Ta shkulë natën, dhe hijen e saj me detyrim
Ta bëjë fir në qiellin yjor!
Është fjala të ndërtojmë këtë vepër prej titani,
Një rrap krenar, të nderuar dhe pas shpine të grushtuar,
Atij njeriu t’i falë shpirtin, t’i falë bregun oqeani,
Dhe ylli rrezen e vet të shënjtëruar!
Oh! Le të hedhë shtat! Le të ngjitet drejt qiejve, ku flakët janë!
Le të ketë gjithmonë më pak hije e gjithmonë më shumë kaltërsi,
Me këtë pemë, që i përkulemi me përvujtni, që i hapim shpirtrat tanë,
Mbjellim të së ardhmes njeri!
Shqipëroi: Kopi Kyçyku
