Kënga e Këngëve (Cântarea Cântărilor)*

Shqipëroi Kopi Kyçyku


Kapitulli 1
Dashuria mes dhëndrrit dhe nuses

1.Puthmë me puthjet e gojës sate, se puthjet e tua janë më të mira se vera.
2. Aromat e tua janë balsam erëmirë, mir i derdhur është emri yt, prandaj vashat të duan.
3. Rrëmbemë, merrmë me vete! Haj të ikim! - Mbreti më çoi në këmishët e veta: do të zbavitemi dhe do të gëzohemi me ty. Do të ta madhnojmë dashurinë më shumë se verën. Kush të dashuron, me të drejtë të dashuron!
4. E zezë jam, moj vasha të Jerusalemit, por e bukur, si strehojat e Kedarit, si çadrat e Solomonit.
5. Mos më shihni që jam zeshkane sepse vetë dielli më ka nxirë. Bijtë e mëmës sime u mllefosën, më dërguan t’u ruaj vreshtët, por vreshtën time nuk e kam ruajtur!
6. Por, thuamë, i dashuri im, ku i kullot delet? Ku pushon në mesditë? Përse, vallë, të hallakatem nëpër kopetë e shokëve të tu?
7. Në s’e di ku, ti, moj më e bukura ndër femra, atëhere mos iu ndaj gjurmëve të deleve, kulloti qëngjat pranë kasolleve, kecat pranë barinjve.
8. Si një hamëshor i mbrehur në qerren e Faraonit, të dukem unë, e dashura ime!
9. Të bukura t’i shoh faqet e tua, të vendosura midis vathëve dhe qafës sate të zbukuruar nga sërë margaritarësh.
10. Do të farkëtojmë për ty varse të arta, me pikëza e thellina të argjendta.
11. Sa kohë mbreti ndenji në sofër, parfumi im derdhi aromë.
12. Valle prej mirti është i dashuri im, që fshihet mes gjinjve të mi.
13. I dashuri im është një veshul dëllinje, prej Engedi, vjelë nga vreshtët.
14. Sa e hijshme je ti, e dashura ime! Sa e bukur je! Sy pëllumbeshe janë sytë e tu.
15. Sa i hijshëm je, i dashuri im! Dhe sa kanakar je! Lëndinën me bar të gjelbër e kemi shtruar.
16. Kedrat i kemi çati të strehëzës, bujtës kemi qiparisët.


FILLARETA DAKO SHUTA (Reta) - Medalion

Fillareta Dako Shuta, sau Reta - nume prin care este cunoscută de toţi - este născută la Pogradec, oraş aflat pe malul apusean al Lacului Ohrid, cel mai frumos lac din Balcani, acolo unde au văzut lumina vieţii marii înaintaşi ai săi, Lasgush Poradeci şi Mitrush Kuteli, amândoi formaţi în România. Ea îi vede pe ei ca pe doi sfinţi, făcând eforturi să păşească pe urmele lor strălucite. În afară de talentul literar, Reta pictează într-un stil special şi este foarte legată de muzică. Astăzi dânsa împlineşte o frumoasă vârstă, ceea ce ne oferă prilejul să îi urăm multă sănătate şi noi performanţe în activitatea sa literară şi artistică, prin publicarea unui medalion „rupt” din volumul său poetic „Zborul pescăruşului”, ce urmează să vadă lumina tiparului în curând, în albaneză şi în româneşte.

Fillareta Dako Shuta, ose Reta, - emër me të cilin e njohin të gjithë, - është lindur në Pogradec, qytet në bregun perëndimor të Liqenit të Ohrit, më i bukuri në Ballkan, atje ku e kanë parë dritën e jetës pararendësit e mëdhenj të saj, Lasgush Poradeci dhe Mitrush Kuteli, të dy të formuar në Rumani. Ajo i këqyr ata si dy shënjtorë dhe bën përpjekje për t’u çapitur pas gjurmëve të tyre të ndritshme. Përveç talentit në letërsi, Reta pikturon mirë dhe është tepër e lidhur me muzikën. Sot ajo mbush një moshë të bukur, çka na jep rastin t’i urojmë shumë shëndet dhe arritje të reja në veprimtarinë e saj letrare-artistike, përmes botimit të një medalioni të shkëputur nga vëllimi i saj poetik “Flatrimi i sgalemit”, që pritet të dalë së shpejti nga shtypi, në shqip e në rumanisht.

Medalion

Prietenie
(Miqësi)

Prietenie frumoasă
a frunzei cu roua,
a valului mării
cu ţărmul,
a păsării cu cerul,
aidoma ţie cu mine.


Sărutul
(Puthja)

Zgomotul valurilor lacului
m-a însoţit când te-am întâlnit,
ciripitul păsărilor lacului
m-a însoţit când ţi-am vorbit,
soarele pe buzele noastre
s-a topit când te-am sărutat.

MIMOZA EREBARA: Moriah (poezi/i)

Mimoza Erebara este o scriitoare, critic literar şi de artă, autoare a mai multor volume cu povestiri şi poeme, care în ultima vreme şi-a regăsit rădăcinile ebraice, ceea ce a îndemnat-o să pună pe hârtie aceste versuri pline de miez.

Traducere din albaneză / Përktheu nga shqipja 
KOPI KYÇYKU


MORIAH*

* Moriah – o plantă care provine din antichitate şi care serveşte ca un simbol în emblema oficială a Statului Israel, reprezentând totodată aspiraţia poporului evreu pentru pace. 


SHALOM, LACRIMA MEA!
(SHALOM, LOTI IM!)

Acest pământ, deşi îndepărtat,
 tu, pământul meu,
 - nu mă laşi
 Cu iubirea ta
Ascunsă undeva,
În adâncul ţesuturilor mele
Mă ţii în văduva neuitării,
Aidoma unei lacrimi,
care niciodată n-a curs…
                                             

Vetëm pjesërisht (Tregim)

Nuk kish ditë më të lumtur për Mazllumin, (që njihej nga të gjithë me nofkën “Kuton”, ngaqë, pas dy fjalësh, të tretën shqiptonte foljen “kupton”, së cilës ia hante sistematikisht “p”-në), se sa kur vinte ndonjë direktivë nga Lart. Le pastaj kur kjo kish lidhje me rreptësimin e masave për fuqizimin e diktaturës së proletariatit. Këtë e kishte pikën më të dobët, sepse edhe vetë kishte dalë drejtpërdrejt prej gjirit të klasës puntore: nga brigadier ndërtimi, kishte hipur majë karrikes së sekretarit të partisë të rrethit për propagandën.
E, pra, një ditë e tillë ishte edhe ajo e premte qershori, paçka që me shi të rrëmbyeshëm e të pandalshëm. “Qielli le të vrenjtet sa të dojë, mua më qesh e më gufon zemra! Të rrojë partia!” i tha Mazllumi sekretarit të parë, kur ky e vuri në dijeni për një udhëzim të sapombërritur të Qëndrës për thellimin e luftës së klasave, jo vetëm në gji të popullit, por edhe në vetë radhët e partisë. Dhe vërtet: komunistët duhej të ishin, edhe këtë herë, si gjithmonë, të parët në sakrifica, ta fillonin nga vetja.
Kutoni, gjithnjë i shoqërueshëm, si çdo masovik i mirëfilltë, që dinte të ulej këmbëkryq, pra fshatçe në fshat, të hiqte valle në mbrëmjet tematike të punëtorëve në qytet, të këndonte nëpër dasma e kështu me radhë, pra “sipas vendit e kuvendin”, pa humbur kohë, e lexoi me laps në dorë materialin e mësipërm dhe caktoi për të nesërmen një mbledhje me të gjithë sekretarët e organizatave bazë të partisë të ndërmarrjeve, institucioneve dhe kooperativave bujqësore. Deri atëhere, krejt kohën e harxhoi me përgatitjen e diskutimit me të cilin do të dilte para tyre. Për këtë qëllim mbajti në zyrë gati gjithë natën daktilografisten, së cilës nuk rreshti së diktuari fragmente të tërë, të cilëve u kthehej e u rikthehej, derisa i mbushej mendja se nuk kish si të tingëllonin më saktë e më me partishmëri.

Hijeshia e shumësit

Tregim

Dimri, me sa shihej, e pat ndarë mendjen të godiste furishëm me dy armë njëheresh: me dëborë e me stuhi. Megjithse xhamet e veturës “Varshava” ishin të puthitura mirë, të ftohtët hynte brenda dhe shtrohej si në shtëpi të vet. Fatmiri, shoferi, dukej sikur bënte ushtrime të rrezikshme akrobatike tek fërkonte tërë kohën duart me njëra-tjetrën, në vend që t’i mbante në timon.
Kapllani, në të djathtë të tij, kish ngritur jakën e palltos dhe po vërshëllente ngadalë një melodi të përvajshme rumune.
- Prapë ajo vllahinka... Nuk të ndahet! - e ngacmoi Fatmiri me shpoti Kapon, duke ia hedhur fjalën tek vitet e studimeve jashtë shtetit. Kapo e thërriste shokun e vet të fëminisë, çka nënkuptonte edhe funksionin shtetëror që ky mbante.
- Edhe ajo... - mërmëriti Kapllani.
- Si “edhe ajo”?! - u habit Fatmiri. - Paske pasur më shumë se një?
- Jo, bre, jo. Por...
Ndërkaq para tyre qe përshfaqur një mbishkrim që tregonte kahun drejt Burrelit.

Një ngjarje e gazmendshme


Përsëri në breg të liqenit Leman... Në hotelin "Kempinski", ish hoteli Noga Hilton, një nga më të mëdhenjtë e më luksozët e Gjenevës. Konsullata e Republikës së Kosovës dha një pritje madhështore. Ndër të ftuarit e shumtë nga të gjitha mjediset politike, shoqërore, kulturore dhe diplomatike zvicerane dhe të huaja, shquheshin profesorët e Scool for International Training (SIT), Switzerland Studies, Multilateral Diplomacy and Social Justice, Alexandre Lambert dhe Gyula Csurgai; personaliteti i rezistencës antifashiste dhe i Federatës Botërore të Veteranëve dhe Viktimave të Luftës e të Konflikteve, profesori Astrit Leka; përfaqësuesi i përhershëm i Republikës së Shqipërisë pranë selisë së Kombeve të Bashkuara në Gjenevë, Sejdi Qerimaj; ambasadori i Republikës së Maqedonisë pranë Kombeve të Bashkuara dhe organizatave të tjera ndërkombëtare në Zvicër, dr. Aziz Pollozhani; diplomatët shqiptarë Vladimir Thanati e Arefi Alia etj.
Pas intonimit të Himnit të Republikës së Kosovës, konsulli i Republikës së Kosovës Benjamin Nikoliqi i përshëndeti të pranishmit në një anglishte të përkryer. E përkryer ishte edhe përmbajtja e gjithçkaje që kumtoi në mënyrë lakonike. E ndjeva veten krenar që, brenda një periudhe kohore kaq të shkurtër qysh nga shpallja e Pavarësisë së Kosovës, shteti më i ri i Kontinentit Plak është në gjendje të ofrojë performanca të nivelit më të lartë.
Ta gëzojmë brez pas brezi Kosovën e lirë e të mosvarme!

Në breg të liqenit Leman

Kopi Kyçyku

Në breg të liqenit Leman,
Këtu, në Gjenevën prrallore,
Behar, kohë e bukur po mban,
Paçka se palcdimri ësht`prore.

Shëtis, në pushim, cep më cep,
Shoh parqe, ngrehina, shtatore,
Gjithçka syrit ëndje i jep,
Qyteti më ngjan si foltore.

Motive gjeologjike

1966

Kopi Kyçyku


Dëshira e tim gjyshi

- Bir, më thosh,
këta male,
që zbathur i kam matur
mijra herë;
këta gurë,
që pagojë më vështrojnë;
duan dorë të ngrohtë
t’i lëmojë,
 dorën e zotërve të tyre.
 Për shekuj
 gëlltitën përçmimin,
 shtazërinë e “qytetërimit”.
 Gjeolog bëhu, bir,
 kuvendo me malet
 dhe do të ta hapin zemrën bujare.
 1961


Drejtori
Për Llambi G.

Ai,
edhe pa llampë çapitet
udhëve të nëndheshme.
Syve të tij,
si bateri u jep dritë
gëzimi i sukseseve.
Zemra i rreh fort,
në kraharor mbledhur ka
vrrullin e minatorëve.

Nga galeria s’del
edhe njëzet e katër orë
dhe askënd s’çudit:
ajo është shtëpia e tij.
 1972


Në Çervenakë

Këtu
currilon një shatërvan gjaku të mpiksur,
nga damarët e injektuar të dheut.
Gjithçka është e kuqe:
edhe hekuri,
edhe fytyrat,
edhe mendimet,
edhe zemrat.
1973