Poradeci dhe Kuteli – vepra që rriten
Lasgush
Poradeci dhe Mitrush Kuteli janë dy autorë të zgjedhur edhe ngaqë veprat e tyre vazhdojnë të rriten e të
pasurohen sëbrendshmi pa u varur nga gjerdanët me epitete e kërkime shkencore që
mundohen të imponojnë hierarki kalimtare. Zemra
e njerëzve na duhet fituar, i shkruante dikur Lasgushi Asdrenit. Mund të
thuhet se veprat e Lasgushit dhe të Mitrushit fitojnë prore zemra lexuesish, pavarësisht
nga mosha e formimi, zgjojnë shqisën e së vërtetës, dashurinë për shqipen e përhershme
dhe atdhetarinë e kulluar. Sepse veprat e tyre janë nga fort të rrallat që e
shndërrojnë lokalen në universale pa pasur nevojë të përkthehen në shumë gjuhë.
Po
përveçse Lasgush e Mitrush, të dy këta gjení të
padiskutueshëm që lindi Poradeci, kanë
qenë edhe Llazar Gusho e Dhimitër Pasko, sidomos në në shoqëri që
i ndante njerëzit për së gjalli, ashtu siç i ndante edhe të vdekurit sipas
kriteresh ideologjikë.
Dëshmi më të sakta e më të pasura për marrëdhënien mes Lasgushit e Mitrushit padyshim që mund të sjellin vetëm fëmijet e tyre, që, për nga kultura e përkushtimi, shpjenë më tej me dinjitet dhuntitë e prindërve.
Mishërim i mënçurisë, durimit dhe atdhetarisë
 |
| Damiani i Shqipërisë / fotografi nga interneti |
- në nderim të Fortlumturisë së Tij Damian Kokoneshit, Kryepeshkopi i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë në periudhën 1966-1967.
Fortlumturia e Tij Damiani i Shqipërisë, (Dhimitër Kokoneshi, Llëngë 1886 – Pogradec 1973) është një personalitet, mbi jetën dhe veprimtarinë e të cilit nuk rëndon asnjë hije paqartësie, aq më pak dyshimi. Gjatë gjithë jetës së tij, Uratë Damiani pati bekimin dhe përkushtimin të ruante një baraspeshë të rrallë e frymëzuese ndërmjet besimit të mirëfilltë dhe veprimtarisë në të mirë të bashkësisë.
Qysh i ri, duke zbatuar kredon e fetarëve shqiptarë, pavarësisht nga dallimet, “Fe e atdhe”, Uratë Damiani u përfshi me armë në dorë në Luftën Nacional-Çlirimtare, për të mbrojtur atdheun, i cili, për një prift të lindur si ai, nuk shquhet ndjeshëm nga feja, sikurse anasjelltas.
Zbatimi i kredos së mësipërme lidhet drejtpërdrejt me urdhëresën e shpëtimtarit Jezu Krisht: “Jepi Qesarit atë që i takon Qesarit dhe Zotit atë që i takon Zotit”. Në të katër Ungjijtë e Shënjtë, marrëdhënia mes shtetarëve dhe fetarëve sqarohet plotësisht. Shtetarët (duhet të) bëjnë politikë, ndërsa fetarët (janë zgjedhur dhe) duhet të luten për ta, me dëshirën që Zoti t’u hapë sytë, t’i mësojë për mirë dhe, nëse nuk do të mundin të bëjnë mirë, të paktën të mos bëjnë, ose të bëjnë sa më pak keq.
Historia e Kishës Lindore ka mjaft shembuj priftërinjsh e murgjish që kanë dhënë ndihmesë në mbarëvajtjen e punëve të shtetit, duke nisur mbase me Shën Maksim Dëshmitarin, - martir që ishte kryesekretar perandorak dhe të cilit, si ndëshkim për shkrimet e jashtëzakoshme shpirtërore, i prenë dorën e djathtë dhe gjuhën, - e duke vijuar me Fan S. Nolin, si dhe me klerikë të ditëve tona. Përfshirja e klerikëve në zonën shtetërore duhet këqyrur si një aftësi e forcë për të mos shmangur sprovat, jo si nevojë për pushtet e ofiqe.
Intervistë me akademikun Kopi Kyçyku
Nga Entela
Binjaku
Me Shqipërinë dhe me Rumaninë në zemër, me një potencial të admirueshëm energjie, dijeje dhe force mendimi, i apasionuar sidomos pas gjuhëve, pas letërsisë, folklorit, gjeologjisë, muzikës, akademiku Kopi Kyçyku është ndër njerëzit që mezi ç’pret ta dëgjosh.
Mundësia për ta intervistuar këto ditë ishte një dhuratë në një kohë të vështirë, si një kujtesë për referencat e tua në jetë, një udhërrëfyes në një kaos drejtimesh.
Përveç përvojës së drejtëpërdrejtë në aktivitete ku binte në sy puna e tij e palodhur, jetëshkrimi i pasur profesional ishte dhe shtysa kryesore për këtë “takim” virtual.
Kopi Kyçyku është nderuar me çmime kombëtare dhe ndërkombëtare për veprimtarinë shkencore-didaktike dhe për përkthime. Ai është pjesëmarrës në shumë kongrese dhe simpoziume shkencore, të organizuara në shumë vende të botës dhe ka dhënë mësim, si profesor i ftuar, në universitete të Evropës, Azisë dhe Afrikës etj.
Është autori i një numri të madh monografish ndër të cilat përmendim: “Mustafa Qemal Ataturku”, „Turqia e Pasluftës (1945-1985)”, „Kryengritja e armatosur e Ilindenit, Maqedoni (1903) „Marrëdhëniet shqiptaro-rumune gjatë shekujve”, „Arumunët e Shqipërisë në kontekst ballkanik”, “Arumunët në optikën shqiptaro-rumune”, “Historia e Shqipërisë”, „Pater - Emil Conduraqi”, „Historia e Maqedonisë”, „Ataturkizmi dhe Turqia e Mijëvjetshit të Tretë”, “Dy Evropa - një divorc intelektual?” (bashkautor Razvan Theodoresku)etj.
Ndër të tjera akademiku Kopi Kyçyku është: Laureat i Medaljes “Mihai Eminesku”, akorduar me Dekretin e Presidentit të Republikës së Moldavisë (2012), anëtar themelues i Fondacionit Evropian “Nikolae Titulesku”, anëtar themelues dhe anëtar i Komitetit Drejtues Ndërkombëtar i Qëndrës Evropiane të Studimeve Ndëretnike dhe të Komunikimit pranë Akademisë Rumune, anëtar themelues i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Evropës Qëndrore, anëtar titullar i Akademisë Evropiane të Arteve (Belgjikë), anëtar i Shoqatës së Ballkanistikës dhe të Sllavistikës, anëtar titullar dhe anëtar nderi i shumë akademive dhe forumeve shkencore ndërkombëtare, etj.
Entela Binjaku: Bukureshti, cili është vendi që zë ky qytet në
jetën tuaj?
Kopi Kyçyku: Në
zemër. Pranë Pogradecit e Tiranës.
- Si e ndani kohën mes Shqipërisë dhe Rumanisë,
çfarë ju mungon më shumë nga Shqipëria kur jeni në Rumani?
Kopi Kyçyku: Afërsisht përgjysëm. Kur jam në Rumani, më
mungon Shqipëria. Kur jam në Shqipëri, më mungon Rumania.
- Mund të na flisni pak për familjen tuaj? Ardiani,
djali juaj, shkrimtar i njohur dhe ai akademik, zgjedhur rektor i një
universiteti në Bukuresht. Si ju bën të ndjeheni ky fakt? Çfarë cilësisht do të
veçonit tek fëmijët tuaj?
Kopi Kyçyku: Familja ime, përveç meje, ka në përbërje
Marthën (bashkëshorten) dhe dy djem, Ardianin e Gentianin. Ardiani është, siç e
thatë, shkrimtar dygjuhësh, akademik e rektor universiteti në Bukuresht.
Gentiani - jurist. Të dy janë korrektë e të matur. Në jetë nuk më kanë shkaktuar
asnjë telash, sado të vogël.
Abonați-vă la:
Postări (Atom)